درباره دیوار مهربانی عراق که یادمان آورد چقدر فراموش‌کاریم

فرانک باباپور | شهرآرانیوز - ۵ سال از آغاز فعالیت اولین دیوار مهربانی در ایران می‌گذرد. دیواری که به احتمال همه می‌شناسیمش و همان اوایل چندتا از آن را از نزدیک دیده و چند عکس هم گرفته و در فضای مجازی منتشر کرده ایم. خودم اولین بار یکی از این دیوار‌ها را در یکی از کوچه‌های محله زندگی مان دیدم، یک جالباسی به دیوار کوبیده بودند و رویش چنددست لباس آویزان بود، به احتمال در انتظار نیازمندی که بیاید دستش را دراز کند و برشان دارد ببرد خانه اش تا از سرمای زمستان در امان باشد. ایده ایجاد این دیوار‌ها همین بود. از مشهد شروع شد و به محله‌های شمالی تهران و سپس به محله‌های جنوب شهر و دیگر شهر‌ها و حتی دیگر کشور‌ها رسید.

حالا که ۵ سال از آن روز‌ها می‌گذرد و از دیوار مهربانی، فقط عنوانش با رنگ قرمز روی دیواری در یکی از محله‌ها باقی مانده، خبری از دیوار مهربانی عراق در فضای مجازی منتشر شده است تا این فراموشی را یادآوری کند. «جدار الرحمه» عراق هم اولین بار تحت تأثیر دیوار مهربانی ایرانی و همان سال ۹۴ ایجاد شد، با همان شعاری که ایرانی‌ها داشتند: «نیاز نداری بذار، نیاز داری بردار!»، اما مانند دیوار مهربانی ایرانی زود فراموش نشد. جدارالرحمه زمستان هر سال برای اهدای لباس گرم به نیازمندان جان دوباره می‌گیرد تا سرما راحت‌تر بگذرد.

البته کارکردش در ایران هم بیشتر برای فصل سرما بود، بااین حال روز‌های سرد زمستان را گذراندیم و گویا همه سر در گریبان فرو برده بودیم و لازم است مانند یکی از کاربران این سؤال را مطرح کنیم: «دیوار مهربانی چی شد؟ هوا سرده ۴ تا کت پشمی و کاپشن بیارید بذارید دیگه، یخ زدیم!» البته که منظورش نیازمندان بوده است!
به نظر می‌رسد همان اوایل به دیوار مهربانی توجه شد و می‌شود این توجه را گردن احساسی بودن ما ایرانیان انداخت.

 

چنین پویش‌هایی برای مانایی و پویایی خودش نیازمند تداوم در مشارکت اجتماعی هستند و این مشارکت هربار سمت چیزی می‌رود که در همان زمان مد شود. یک بار دیوار مهربانی، یک بار جمع آوری کمک برای زلزله زدگان، یک بار پرداخت هزینه چند پرس غذا یا ساندویچ برای گرسنگان و... که به هرکدام از آن‌ها در بازه‌ای به شدت توجه شد و بعد از آن، با اینکه هنوز نیاز به کمک وجود داشت، فراموش شده اند.

البته که انتقاد‌هایی جدی به شیوه پیاده سازی این طرح وارد بود، به عنوان مثال لباس‌هایی که روی این دیوار‌ها قرار می‌گرفتند، معمولا خیلی کهنه و مستعمل بودند یا اگر هم برای استفاده مناسب بودند، به دست نیازمند واقعی نمی‌رسیدند و به گفته یکی از کاربران: «ولی به نظرم دیوار مهربانی طرح خوبی بود که به مزخرف‌ترین شکل لوسش کردیم.» همین ایراد‌ها باعث شد دیوار مهربانی با نامهربانی فراموش شود و حتی ایده‌های جدیدی برای اصلاح آن مطرح نشود.

البته جدارالرحمه عراق، یگانه مکانی نبود که تحت تأثیر دیوار مهربانی ایجاد شد، ایرانیان مقیم کشور‌های دیگر هم دیوار مهربانی خودشان را راه انداختند تا در کشوری غریب و دور از وطن، حواسشان به حال هم باشد. نمونه اش دیوار مهربانی تورنتوست که به صورت اینترنتی فعالیت می‌کند و ایرانیان مقیم تورنتو، وسایلی را که نیاز ندارند با قیمت پایین یا رایگان در اختیار دیگران قرار می‌دهند. در برخی از سایت‌های خرید و فروش آنلاین هم سربرگی وجود دارد با نام «اجتماعی» که محل قرارگرفتن آگهی برای انجام کار‌های داوطلبانه و رایگان است.

 

اما باید این موضوع را هم مدنظر داشت که نیازمندان واقعی ممکن است به اینترنت و نرم افزار دیوار دسترسی نداشته باشند. در هر صورت، در اوضاع اقتصادی این روز‌ها که فاصله طبقات روزبه روز بیشتر می‌شود، فقط با همین کار‌های خیرخواهانه می‌توانیم هوای هم را داشته باشیم و درحالی که حواسمان به مسائل دیگر است، گوشه چشمی هم به نیازمندان داشته باشیم تا طرح‌های خلاقانه و راهگشاتر را برای رساندن کمک‌های مردمی به این قشر اجرا کنیم و به چنین حرکت‌های احساسی که تاریخ انقضا دارند، رضایت ندهیم.